अंतराळात अडकलेल्या सुनीता विलियम्सना शारीरिकच नाही तर मानसिक आजाराचाही धोका! काय होतोय परिणाम
अंतराळवीर सुनीता विल्यम्स आणि बुच विल्मोर फेब्रुवारी 2025 पर्यंत अंतराळात राहणार आहेत. या सगळ्याचा त्यांच्या शरीरावर काय परिणाम होणार?
दक्षता ठसाळे-घोसाळकर
| Aug 14, 2024, 08:28 AM IST
Sunita Williams News: अंतराळवीर सुनीता विल्यम्स यांना फेब्रुवारी 2025 पर्यंत अंतराळात राहावे लागू शकते. नासाने गेल्या आठवड्यात एका अपडेटमध्ये अशी भीती व्यक्त केली होती. विल्यम्स आणि त्याचा साथीदार बुच विल्मोर आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकावर (ISS) अडकून दोन महिन्यांहून अधिक काळ लोटला आहे. दोन्ही अंतराळवीर केवळ आठ दिवसांच्या मोहिमेवर गेले होते, परंतु बोइंगच्या स्टारलाइनर अंतराळ यानात तांत्रिक बिघाड झाल्याने ते अडकले. मिशन लांबल्याने दोघांच्याही आरोग्याला धोका निर्माण झाला आहे. अंतराळातील कठोर परिस्थिती अंतराळवीरांना शारीरिक आणि मानसिक आजारी बनवू शकते. अंतराळात अडकलेल्या सुनीता विल्यम्स आणि बुच विल्मोर यांना कोणत्या धोक्यांचा सामना करावा लागत आहे ते जाणून घेऊया.
1/7
कॅन्सरचा धोका सर्वाधिक
जरी नासा अंतराळवीरांच्या किरणोत्सर्गाची पातळी वेळोवेळी तपासत असली तरी, अंतराळात दीर्घकाळ राहण्यात धोका असतो. वृत्तानुसार, सुनीता विल्यम्स आणि बुच विल्मोर यांना 150 ते 6,000 छातीच्या एक्स-रेपर्यंतच्या रेडिएशनचा सामना करावा लागू शकतो. एवढ्या मोठ्या प्रमाणात किरणोत्सर्गामुळे कर्करोग आणि इतर घातक आजारांचा धोका अनेक पटींनी वाढतो.
2/7
रेडिएशनमुळे कॅन्सरचा धोका
अंतराळात दीर्घकाळ राहणाऱ्या अंतराळवीरांना सर्वात मोठा धोका म्हणजे रेडिएशनचा. आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानक (ISS) पृथ्वीपासून सुमारे 400 किलोमीटर उंचीवर आहे. येथे राहणाऱ्या अंतराळवीरांना पृथ्वीपेक्षा जास्त किरणोत्सर्गाचा सामना करावा लागतो. पृथ्वीवरील वातावरण या किरणोत्सर्गापासून आपले संरक्षण करते परंतु ISS वर असे कोणतेही आवरण नाही.
3/7
नैराश्याचा धोका
अंतराळवीरांना तणाव, चिंता आणि नैराश्याचा त्रास होऊ शकतो. सुनीता विल्यम्सच्या मानसिक आरोग्यावर परिणाम होऊ शकतो, त्याचा परिणाम तिच्या शरीरावरही नक्कीच होईल. स्टारलाइनरमधील खराबीमुळे तणाव आणि अनिश्चितता देखील वाढते. विल्यम्स आणि विल्मोर हे दोघेही अनुभवी अंतराळवीर असले तरी, त्यांना लक्ष केंद्रित करण्यात आणि मनोबल राखण्यातही त्रास होऊ शकतो.
4/7
मानसिक आजाराची भीती
अंतराळ मोहिमेतील मानसिक आव्हानेही काही कमी नाहीत. सुनीता विल्यम्सचे मिशन फक्त आठ दिवसांचे होते, पण आता त्यांना ISS वर येऊन दोन महिन्यांहून अधिक काळ लोटला आहे. फेब्रुवारी 2025 ची तारीख म्हणजे त्यांना 8 दिवसांऐवजी नऊ महिने अंतराळात राहावे लागेल. अंतराळवीरांना अंतराळातील एकटेपणा, बंद जागा आणि पृथ्वीपासून दूर राहणे या मानसिक आव्हानांना सामोरे जावे लागते.
5/7
शरीराव झिरो ग्रॅविटीचा परिणाम
अंतराळवीरांनाही अंतराळात शून्य गुरुत्वाकर्षणाला सामोरे जावे लागते. पृथ्वीवर, गुरुत्वाकर्षण नियमित शारीरिक हालचालींद्वारे हाडांची घनता आणि स्नायू वस्तुमान राखण्यास मदत करते. अंतराळातील सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षण वातावरणात, व्यायाम नैसर्गिक पद्धतीने होऊ शकत नाही. यामुळे हाडांची घनता आणि स्नायूंचे प्रमाण कमी होते. संशोधन असे सूचित करते की अंतराळवीर दर महिन्याला अंतराळात त्यांच्या हाडांच्या घनतेच्या 1.5% पर्यंत कमी करू शकतात. हे नुकसान केवळ फ्रॅक्चरचा धोका वाढवत नाही तर संपूर्ण फिटनेसवर देखील परिणाम करते. सूक्ष्म गुरुत्वाकर्षणाच्या दीर्घकाळापर्यंत प्रदर्शनामुळे मोटर नियंत्रण, बोलणे आणि वास, चव आणि संतुलन यासह अनेक संवेदनांवर परिणाम होऊ शकतो.
6/7
NASA कडून काय अपडेट?
सुनीता विल्यम्स आणि बुल विल्मोर बोईंगचे 'स्टारलाइनर' अंतराळयानातून ते अंतराळात गेले होते. त्यांना हेलियम गळतीच्या समस्येचा सामना करावा लागला होता. नियमांनुसार हे दोन्ही अंतराळवीर आठवडाभरात परतणार होते मात्र अद्यापही समस्या सुटलेल्या नाहीत. नासा आणि बोईंग दोघांचे म्हणणे आहे की, त्यांना स्टारलाइनर लवकरच बरे होण्याची अपेक्षा आहे. तसे झाले नाही, तर दोन्ही अंतराळवीरांना दुसऱ्या अंतराळ यानाने पृथ्वीवर परतण्यासाठी फेब्रुवारी 2025 पर्यंत वाट पाहावी लागेल. हे दुसरे अंतराळयान स्पेसएक्सचे असून ते सप्टेंबरमध्ये चार अंतराळवीरांना ISS वर घेऊन जाणार आहे. विल्यम्स आणि विल्मोर यांना परत आणायचे असले तरी, स्पेसएक्स स्पेसक्राफ्ट सप्टेंबरमध्ये केवळ दोन अंतराळवीरांना घेऊन जाईल.
7/7
या आधी असं कधी झालाय?
