मुंबई : शुक्रवार 1 एप्रिल 2022 पासून राष्ट्रीय महामार्गावरून प्रवास करणे महाग झाले आहे. वास्तविक, NHAI ने टोल टॅक्स महाग केला आहे. टोलमधून जाणाऱ्या हलक्या वाहनांना पूर्वीपेक्षा 10 रुपये अधिक तर अवजड व्यावसायिक वाहनांना पूर्वीपेक्षा 65 रुपये अधिक टोल टॅक्स भरावा लागणार आहे. टोल टॅक्सच्या वाढलेल्या दरांमध्ये आता महामार्गावरील टोलची मोजणी कशी केली जाते, असा प्रश्न अनेकांना पडला आहे.
कोणत्या महामार्गावर वाहनांना किती टोल भरावा लागेल, हा निर्णय कशाच्या आधारे घेतला जातो, असा प्रश्न अनेकांच्या मनात आला आहे. तर आज आम्ही तुम्हाला सांगतो की, टोल टॅक्स कोणत्या आधारावर ठरवला जातो आणि कोणत्या कारणासाठी मोठ्या वाहनांचा टोल जास्त आहे. तर जाणून घ्या टोल टॅक्सशी संबंधित काही खास गोष्टी, ज्या तुम्हाला क्वचितच माहीत असतील.
परंतु त्या पूर्वी आपण हे जाणून घेऊया की, कर का आकारला जातो?
भारतातील प्रत्येक राज्य किंवा राष्ट्रीय महामार्ग/एक्स्प्रेसवेवर रस्त्यांच्या बांधकामासाठी तसेच देखभालीसाठी झालेल्या खर्चासाठी हा शुल्क आकारले जाते. या शुल्काला टोल म्हणतात आणि हा एक प्रकारचा कर आहे. महामार्गाचा खर्च वसूल झाल्यानंतर, रस्त्याच्या देखभालीसाठी 40 टक्के कमी दर आकारला जातो.
टोल टॅक्स मोजण्यामागे अनेक गोष्टी असतात. टोल टॅक्सची गणना महामार्गाच्या अंतरावर अवलंबून असते. हे सहसा 60 किमी असते आणि ते कमी किंवा जास्त असल्यास, त्यानुसार कर देखील बदलला जातो, परंतु 60 किमी मानक मानले जाते.
त्यातही या अंतरामध्ये पूल, बोगदा किंवा बायपास इत्यादींचा समावेश केल्यास त्याचा टोल बदलतो. याशिवाय महामार्गाची रुंदी, करार, लागू शुल्क, महामार्गाची किंमत आणि तेथील स्थिती यावर देखील ते अवलंबून असते.
अधिकृत माहितीनुसार, आधारभूत वर्ष 2007-08 साठी चार किंवा अधिक लेन असलेल्या राष्ट्रीय महामार्गाच्या एका विभागाच्या वापरासाठी शुल्काचा दर खाली दिलेल्या दरांनी गुणाकार केल्यास अशा विभागाच्या लांबीचे उत्पादन होईल.
यामध्ये कार, जीप व्हॅन किंवा लाइट मोटरसाठी प्रति किलोमीटर 0.65, हलके व्यावसायिक वाहन, हलके माल वाहन किंवा मिनी बस 1.05, बस किंवा ट्रक 2.20, अवजड बांधकाम यंत्रसामग्री किंवा मल्टी ऍक्सल वाहनासाठी 3.45 रुपये प्रति किलोमीटर शुल्क आहे. .
सरकारी माहितीनुसार, 1 एप्रिल 2008 पासून, चक्रवाढ न करता, प्रतिवर्षी तीन टक्के वाढ केली जाईल आणि अशा वाढीव दराला पुढील वर्षांसाठी आधारभूत दर मानले जाईल. यासाठी देखील एक सूत्र वापरावे लागेल, ज्यावरून ते मोजले जाते.
हे वाहनाचा आकार तसेच, ते वाहून नेणारे भार आणि रस्त्याचे झालेले नुकसान यावर आधारित आहे.