CIBIL Score: લોન લેતા પહેલાં જાણો લો CIBIL અને RBI ના નવા નિયમો

CIBIL Score: ક્રેડિટ સ્કોરને લઈને રિઝર્વ બેંકને ઘણી ફરિયાદો આવી રહી હતી. આ કારણે, થોડા મહિનાઓ પહેલા ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) દ્વારા CIBIL સ્કોર અંગે એક મોટું અપડેટ જારી કરવામાં આવ્યું હતું અને નિયમોને કડક બનાવવામાં આવ્યા હતા. નવા નિયમો એપ્રિલ 2024થી અમલમાં આવ્યા છે. આ અંતર્ગત રિઝર્વ બેંકે કુલ 5 નિયમો બનાવ્યા અને લાગુ કર્યા, ચાલો જાણીએ તેમના વિશે.

ગ્રાહકે CIBIL તપાસવા માટે માહિતી મોકલવાની રહેશે-
સેન્ટ્રલ બેંકે તમામ ક્રેડિટ ઈન્ફોર્મેશન કંપનીઓને કહ્યું છે કે જ્યારે પણ કોઈ બેંક અથવા NBFC કોઈ ગ્રાહકના ક્રેડિટ રિપોર્ટની તપાસ કરે છે ત્યારે તે ગ્રાહકને માહિતી મોકલવી જરૂરી છે. આ માહિતી SMS અથવા ઇમેઇલ દ્વારા મોકલી શકાય છે. વાસ્તવમાં, ક્રેડિટ સ્કોરને લઈને ઘણી ફરિયાદો સામે આવી રહી હતી, જેના કારણે ભારતીય રિઝર્વ બેંકે આ નિર્ણય લીધો છે.

વિનંતીને નકારી કાઢવાનું કારણ જણાવવું જરૂરી છે-
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાના જણાવ્યા અનુસાર, જો કોઈ ગ્રાહકની કોઈ વિનંતી નકારી કાઢવામાં આવે છે તો તેને તેનું કારણ જણાવવું જરૂરી છે. આનાથી ગ્રાહકને સમજવામાં સરળતા રહેશે કે તેની વિનંતી શા માટે નકારી કાઢવામાં આવી છે. વિનંતીને નકારવાનાં કારણોની યાદી તૈયાર કરવી અને તેને તમામ ક્રેડિટ સંસ્થાઓને મોકલવી મહત્વપૂર્ણ છે.

વર્ષમાં એકવાર ગ્રાહકોને મફત સંપૂર્ણ ક્રેડિટ રિપોર્ટ આપો-
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયાના જણાવ્યા અનુસાર, ક્રેડિટ કંપનીઓએ તેમના ગ્રાહકોને વર્ષમાં એકવાર મફત સંપૂર્ણ ક્રેડિટ સ્કોર આપવો જોઈએ. આ માટે, ક્રેડિટ કંપનીએ તેની વેબસાઇટ પર એક લિંક પ્રદર્શિત કરવી પડશે, જેથી ગ્રાહકો સરળતાથી તેમનો મફત સંપૂર્ણ ક્રેડિટ રિપોર્ટ ચેક કરી શકે. આ સાથે, ગ્રાહકો તેમના CIBIL સ્કોર જાણશે અને વર્ષમાં એકવાર ક્રેડિટ ઇતિહાસ પૂર્ણ કરશે.

ડિફોલ્ટની જાણ કરતા પહેલા ગ્રાહકને જાણ કરવી જરૂરી છે-
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા અનુસાર, જો કોઈ ગ્રાહક ડિફોલ્ટ થવા જઈ રહ્યો હોય તો ડિફોલ્ટની જાણ કરતા પહેલા ગ્રાહકને જાણ કરવી જરૂરી છે. લોન આપતી સંસ્થાઓએ એસએમએસ/ઈ-મેલ મોકલીને તમામ માહિતી શેર કરવી જોઈએ. આ સિવાય બેંકો અને લોન આપતી સંસ્થાઓએ નોડલ ઓફિસરની નિમણૂક કરવી જોઈએ. નોડલ અધિકારીઓ ક્રેડિટ સ્કોર સંબંધિત સમસ્યાઓના ઉકેલ માટે કામ કરશે.

ફરિયાદ 5-30 દિવસમાં ઉકેલવી જોઈએ-
જો ક્રેડિટ ઇન્ફોર્મેશન કંપની 30 દિવસની અંદર ગ્રાહકની ફરિયાદનું નિરાકરણ નહીં લાવે તો તેને દરરોજ 100 રૂપિયાનો દંડ ભરવો પડશે. એટલે કે, ફરિયાદનું નિરાકરણ જેટલું મોડું થશે, તેટલો વધુ દંડ ભરવો પડશે. લોન આપનાર સંસ્થાને 21 દિવસ અને ક્રેડિટ બ્યુરોને 9 દિવસનો સમય મળશે. જો બેંક 21 દિવસની અંદર ક્રેડિટ બ્યુરોને જાણ નહીં કરે તો બેંક વળતર ચૂકવશે. જો બેંક તરફથી માહિતી મળ્યાના 9 દિવસ પછી પણ ફરિયાદનું નિરાકરણ નહીં આવે તો ક્રેડિટ બ્યુરોએ નુકસાની ભરવી પડશે.