સાળી ગિફ્ટ આપશે તો નહીં લાગે ટેક્સ, પણ મિત્ર આપશે તો લાગશે, Income Tax નો વિચિત્ર નિયમ

જેમ તમે જાણો છો, આપણા દેશમાં તહેવારો અને નવા વર્ષ જેવા ખાસ પ્રસંગોએ ભેટની લેવડદેવડ ખૂબ જ સામાન્ય છે. આ વર્ષે પણ લોકોને ક્રિસમસ (Christmas) અને નવા વર્ષની (New Year) ભેટ મળી હશે. આવકવેરા વિભાગ આ ભેટો પર પણ નજર રાખે છે અને તેના પર ટેક્સ (Tax on Gift) લાદે છે.

આવકવેરા અધિનિયમની કલમ 56(2) મુજબ, નાણાકીય વર્ષમાં મળેલી ભેટો પર સ્લેબ દર મુજબ "અન્ય સ્ત્રોતોમાંથી આવક" તરીકે કરના સ્વરૂપમાં વસૂલાય છે. તેથી જ કોઈ વ્યક્તિ પાસેથી ભેટ લેતી વખતે અને આપતી વખતે વ્યક્તિએ ટેક્સ વિશે વિચારવું જોઈએ. આવકવેરા કાયદા અનુસાર, કેટલીક પસંદ કરેલી ભેટો પર ટેક્સ લાગી શકે છે. પરંતુ ટેક્સ ગિફ્ટની કિંમત અને તમને કોણે આપી રહ્યું છે તેના પર આધાર રાખે છે. જો પ્રાપ્ત કરેલી ભેટ મુક્તિની શ્રેણીમાં આવતી નથી, તો તમારે તેને તમારા આવકવેરા રિટર્ન (ITR) માં જાહેર કરવી પડશે.

સંબંધીઓ પાસેથી મળેલી ભેટ આવકવેરા કાયદાની કલમ 56 હેઠળ કરમુક્ત છે. પતિ, પત્ની, ભાઈઓ, બહેનો, પતિ અને પત્નીના ભાઈઓ અને બહેનો એટલે કે ભાઈ-ભાભી અને ભાભી, માતા-પિતાના ભાઈ-બહેન એટલે કે મામા અને કાકા, જે લોકો સાથે લોહીના સંબંધ છે, અથવા પતિ અને પત્ની જેઓના લોહીના સંબંધ છે, તેઓ સંબંધીઓની કેટેગરીમાં આવે છે. આ લોકો પાસેથી મળેલી કોઈપણ પ્રકારની ભેટ પર કોઈ ટેક્સ નથી. પરંતુ, મિત્રો સંબંધીઓની શ્રેણીમાં આવતા નથી અને તેમની પાસેથી મળેલી ભેટો કરપાત્ર છે.

આવકવેરા કાયદા હેઠળ, 50,000 રૂપિયાથી વધુ મૂલ્યની મિલકત જેમ કે શેર અને સિક્યોરિટીઝ, ઘરેણાં, મિલકત, પુરાતત્વીય સંગ્રહ, ચિત્રો, શિલ્પો અને કલા અથવા બુલિયન વગેરે જો ભેટ તરીકે મળે તો તેના પર કર લાગે છે. આના પર અન્ય સ્ત્રોતોમાંથી આવક તરીકે ટેક્સ લાગશે. ભેટ મેળવનારને તેના હાલના ટેક્સ સ્લેબ મુજબ ટેક્સ ચૂકવવો પડશે.