Dr. Manmohan Singh: ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਨਾਲ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਗੂੜਾ ਰਿਸ਼ਤਾ; ਹਿੰਦੂ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਪੜ੍ਹਾਈ

Dr. Manmohan Singh: ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਵੀਰਵਾਰ ਰਾਤ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵੀਰਵਾਰ ਰਾਤ ਦਿੱਲੀ ਏਮਜ਼ 'ਚ ਆਖਰੀ ਸਾਹ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਅਣਵੰਡੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਗਾਹ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਵੰਡ ਵੇਲੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਪੰਜਾਬ ਆ ਕੇ ਵਸ ਗਿਆ ਸੀ। ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਨਾਲ ਗੂੜਾ ਰਿਸ਼ਤਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ 10ਵੀਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰੀ-ਕਾਲਜ ਕਰਨ ਲਈ ਹਿੰਦੂ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। ਸਤੰਬਰ 1948 ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਪਹਿਲਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਤਤਕਾਲੀ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸੰਤ ਰਾਮ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਰੋਲ ਕਾਲ ਆਫ ਆਨਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ।

ਉਹ ਇਸ ਪੁਰਸਕਾਰ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਨ। ਇਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ 2018 ਵਿੱਚ ਹਿੰਦੂ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਆਯੋਜਿਤ ਅਲੂਮਨੀ ਮੀਟ ਅਤੇ ਕਨਵੋਕੇਸ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਖੁਦ ਬਿਆਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣ ਸ਼ਕਤੀ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਅਧਿਆਪਕ ਹੀ ਪਛਾਣ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਆਪਣੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ ਵਿੱਚ ਬੀਏ ਆਨਰਜ਼ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲਾ ਲਿਆ ਸੀ। 1952 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਟਾਪਰ ਬਣੇ। ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਸੰਤ ਰਾਮ, ਪ੍ਰੋ. ਮਸਤ ਰਾਮ, ਪ੍ਰੋ. ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਐਸਆਰ ਕਾਲੀਆ, ਡਾ. ਜੁਗਲ ਕਿਸ਼ੋਰ ਤ੍ਰਿਖਾ ਅਤੇ ਡਾ. ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਕਪੂਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੀਰੋ ਦੱਸਿਆ।

ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਜੁੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ
ਕਾਲਜ ਦੇ 65 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਹੋਣ 'ਤੇ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਸਾਲ 2018 'ਚ ਹਿੰਦੂ ਕਾਲਜ ਪਹੁੰਚੇ। ਇਸ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1948 ਤੋਂ 1952 ਤੱਕ ਲਗਭਗ 4 ਸਾਲ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੇ ਲੈਕਚਰ ਸੁਣ ਕੇ ਗਿਆਨ ਹਾਸਲ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਈ ਸਹਿਪਾਠੀ ਵੀ ਪੁੱਜੇ ਹੋਏ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 2018 ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਰਹੇ ਡਾ.ਪੀਕੇ ਸ਼ਰਮਾ ਨੂੰ ਕਈ ਕਹਾਣੀਆਂ ਸੁਣਾਈਆਂ।

ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਘੱਟ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੇ ਸਨ
ਡੀਏਵੀ ਲੋਕਲ ਮੈਨੇਜਿੰਗ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਐਡਵੋਕੇਟ ਸੁਦਰਸ਼ਨ ਕਪੂਰ, ਜੋ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਬੈਚਮੇਟ ਸਨ, ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਹ 3 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਕਾਲਜ ਦੀ ਬਹਿਸ ਟੀਮ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸਨ। ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਬੋਲਣ ਅਤੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਸੀ।

ਬਹਿਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਸਹਿਜਤਾ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਗੱਲ ਇੰਨੀ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਸਨ ਕਿ ਕੋਈ ਵੀ ਉਸਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਇਨਾਮ ਦੇਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਸੀ। ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਆਪਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮਾਂ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿਚ ਹੀ ਬਿਤਾਉਂਦੇ ਸਨ।

ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਕਾਲਜ ਅੱਧੀ ਫੀਸ ਲੈਂਦਾ ਸੀ
ਕਾਲਜ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਅਨੁਸਾਰ ਡਾ. ਮਨਮੋਹਨ ਦਾ ਰੋਲ ਨੰਬਰ 19 ਅਤੇ ਸੀਰੀਅਲ ਨੰਬਰ 1420 ਸੀ। ਉਹ ਪੜ੍ਹਾਈ ਵਿੱਚ ਏਨਾ ਤੇਜ਼ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਅੱਧੀ ਫੀਸ ਮਾਫ਼ ਹੋ ਗਈ। ਗ੍ਰੈਜੂਏਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰ, ਰਾਜਨੀਤੀ ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਨ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਰਥ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਅਹੁਦੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ।