छत्रपती संभाजी महाराजांच्या मृतदेहाचं पुढे काय झालं?

भारताच्या इतिहासात अशा अनेक घटना नोंदवल्या गेल्या आहेत ज्या धैर्य, त्याग आणि क्रूरतेची उंची दर्शवितात. अशीच एक घटना म्हणजे मुघल सम्राट औरंगजेब आणि मराठा साम्राज्याचे दुसरे छत्रपती संभाजी महाराज यांच्यातील संघर्ष. या घटनेला केवळ मराठा साम्राज्याच्या इतिहासातच नव्हे तर भारताच्या स्वातंत्र्यलढ्याच्या गाथेतही महत्त्वाचे स्थान आहे.

शिवरायांचा छावा 

छत्रपती संभाजी महाराज, महान मराठा योद्धा आणि शिवाजी महाराजांचे पुत्र, एक अद्वितीय रणनीतिकार, कवी आणि शूर योद्धा होते. डील शिवाजी महाराजांच्या मृत्यूनंतर त्यांनी मराठा साम्राज्याचे नेतृत्व केले. त्यांच्या अतुलनीय लष्करी कौशल्यामुळे आणि अढळ धैर्यामुळे ते मुघल साम्राज्यासमोर एक मोठे आव्हान बनले.

औरंगजेब आणि मराठा साम्राज्य यांच्यातील संघर्ष

औरंगजेबाचे स्वप्न होते की संपूर्ण भारत आपल्या साम्राज्यात समाविष्ट करावा, परंतु मराठा साम्राज्याने नेहमीच हे उद्दिष्ट अयशस्वी केले. औरंगजेब आणि संभाजी महाराज यांच्यातील संघर्ष वर्षानुवर्षे चालू राहिला. संभाजी महाराजांनी आपल्या अद्भुत रणनीतींनी अनेक वेळा मुघलांना पराभूत केले. पण, विश्वासघातामुळे, 1689 मध्ये संभाजी महाराजांना अटक करण्यात आली.

संभाजी महाराजांची अटक आणि छळ

संभाजी महाराजांना पकडल्यानंतर औरंगजेबाने त्यांच्यावर क्रूर अत्याचार केले. औरंगजेबाने त्यांना इस्लाम धर्म स्वीकारण्याची ऑफर दिली, परंतु संभाजी महाराजांनी ती पूर्णपणे नाकारली. त्याच्या दृढनिश्चयाने आणि धाडसाने मुघल साम्राज्याला हादरवून टाकले. त्याचा छळ अनेक दिवस चालला, त्याच्या शरीराचे तुकडे करण्यात आले.

मृतदेहाची विटंबना

औरंगजेबाने संभाजी महाराजांच्या शरीराचे तुकडेही अपमानित केल्याची नोंद इतिहासात आहे. पौराणिक कथेनुसार, त्याच्या शरीराचे तुकडे भीमा नदीत टाकण्यात आले. ही नदी महाराष्ट्रातील पुणे आणि सोलापूर जिल्ह्यांमधून वाहते. मराठा साम्राज्यातील लोकांनी हे कृत्य त्यांच्या राजाचा घोर अपमान मानले आणि या घटनेने मराठा योद्ध्यांना आणखी संताप आला.

मराठ्यांची प्रतिक्रिया

संभाजी महाराजांच्या हौतात्म्यानंतर मराठ्यांमध्ये मुघलांविरुद्ध सूडाची भावना अधिक तीव्र झाली. त्यांच्या मृत्यूने मराठा साम्राज्याचे विघटन झाले नाही तर ते अधिक संघटित झाले. संभाजी महाराजांचे बलिदान मराठ्यांसाठी प्रेरणास्थान बनले.

इतिहासातून शिकणे

छत्रपती संभाजी महाराजांचे बलिदान आपल्याला धैर्य, दृढनिश्चय आणि आपल्या धर्मासाठी आणि स्वाभिमानासाठी लढण्याची प्रेरणा देते. त्याच्या शरीराचे तुकडे जिथे टाकण्यात आले होते ती भीमा नदी आजही या ऐतिहासिक घटनेची साक्षीदार आहे. ही घटना आपल्याला हे देखील शिकवते की अत्याचार आणि क्रूरतेला तोंड देताना धैर्य आणि दृढनिश्चय नेहमीच विजयी होतो.

छत्रपती संभाजी महाराज आणि औरंगजेब यांच्यातील संघर्ष हा भारतीय इतिहासातील एक असा अध्याय आहे जो कधीही विसरता येणार नाही. ही कहाणी मराठा साम्राज्याच्या वैभवाचे आणि शौर्याचे पुनरुज्जीवन करते आणि आपल्याला आपल्या इतिहासाचा आणि संस्कृतीचा अभिमान वाटायला लावते.